Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης, παραχώρησε συνέντευξη στην Athens Voice και στην δημοσιογράφο Τόνια Ζαραβέλα.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
Η συζήτησή μας πραγματοποιείται τη στιγμή που στη Μέση Ανατολή καταγράφονται συγκρούσεις. Υπάρχει διάχυτη ανησυχία και αβεβαιότητα για το ποια θα είναι η εξέλιξη και ποιες οι επιπτώσεις όσον αφορά την ασφάλεια και τη σταθερότητα σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Υπάρχει ανησυχία για τις οικονομικές συνέπειες στην Ελλάδα;
Είμαστε μια σοβαρή κυβέρνηση και πρέπει να μιλάμε σοβαρά όταν συμβαίνουν γεγονότα σαν κι αυτά. Ναι, προφανώς μας ανησυχούν. Πιστεύουμε ότι πρέπει να δοθεί μια λύση, και ποτέ ο πόλεμος δεν ήταν καλή λύση. Από κει και πέρα, η οικονομία μας είναι θωρακισμένη. Η Ελλάδα βρίσκεται σε ρυθμό ανάπτυξης, έχει το μεγαλύτερο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις. Μην ξεχνάμε ότι είμαστε ένα κράτος το οποίο έχει και πολύ ισχυρή ναυτιλία. Πάνω από 180 πλοία, συμφερόντων Ελλήνων εφοπλιστών, βρίσκονται στην περιοχή.
Μας απασχολεί, όμως, και το ενεργειακό σύστημα, διότι αν υπάρξει κάποια διακοπή τροφοδοσίας, προφανώς θα επηρεάσει και το κόστος της ενέργειας. Το παρακολουθούμε στενά. Δεν τίθεται θέμα πανικού, αλλά πάντα θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τέτοιες καταστάσεις με προσοχή και πάντα θα πρέπει να κρατάμε την οικονομία σε μια σταθερή αναπτυξιακή πορεία. Η απάντηση είναι η ανάπτυξη και η δημιουργία μερίσματος, για να μπορούμε αυτό το μέρισμα να το επιστρέφουμε στην κοινωνία. Αυτό είναι που κάνουμε.
Από το παράθυρο του γραφείου σας βλέπετε καθημερινά χιλιάδες τουρίστες στο Σύνταγμα. Ο Τουρισμός μοιάζει να είναι μια μηχανή που «τρέχει» από μόνη της. Πώς θα αλλάξουν τον χάρτη των νέων μικρομεσαίων τουριστικών επιχειρήσεων τα περισσότερα από 2.000 επενδυτικά σχέδια που εγκρίθηκαν μέσω ΕΣΠΑ;
Είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουμε να στηρίζουμε τον Τουρισμό. Είναι μια βιομηχανία που απασχολεί πολλούς εργαζόμενους και ταυτόχρονα συμβάλλει στο ΑΕΠ της χώρας. Πιστεύουμε όμως ότι ταυτόχρονα πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας και στην εξαγωγική μας δραστηριότητα και την εξωστρέφεια. Γι’ αυτό ετοιμαζόμαστε να ανακοινώσουμε την έναρξη του προγράμματος «Εξωστρέφεια», στο οποίο θα μπορούν επιχειρήσεις που έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό ή θέλουν να δημιουργήσουν εξαγωγικό προσανατολισμό, να υποβάλουν τις αιτήσεις τους από τις 15 Ιουλίου, για να επιδοτούνται για επενδυτικά σχέδια, λαμβάνοντας έως 200.000 ευρώ. Παράλληλα, δίνονται κίνητρα έτσι ώστε οι επιχειρήσεις αυτές να λαμβάνουν μέρος και σε εκθέσεις του εξωτερικού και ταυτόχρονα να επιδοτούνται για το branding ή rebranding του προϊόντος τους. Είναι κάτι το οποίο αναμένεται από την αγορά.
Το πρόγραμμα για την Εξωστρέφεια αφορά ό,τι μπορεί να πουληθεί στο εξωτερικό. Ό,τι μπορεί να δημιουργήσει μια εξαγωγική δραστηριότητα – θα υπάρχει στους ΚΑΔ που θα είναι επιλέξιμοι για το πρόγραμμα.
Ο πρωθυπουργός σε πρόσφατη συνέντευξή του σημείωσε ότι «θέλουμε να διαφοροποιήσουμε την οικονομία, πέραν του Τουρισμού». Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό εφικτό;
Έχουμε ένα εμπορικό έλλειμμα, το οποίο κατ’ ουσία μειώνεται μόνο με την αύξηση των εξαγωγών και βεβαίως με τη μείωση του κόστους της ενέργειας. Αυτό είναι κάτι που μεταβάλλεται ως χρηματιστηριακό κόστος, αλλά αυτή τη στιγμή συμβάλλει στο αποτέλεσμα του εμπορικού ισοζυγίου. Επομένως, το παραπάνω μπορεί να γίνει με δράσεις και στήριξη της μεταποίησης. Πολύ σύντομα θα έχουμε και μια νέα προκήρυξη από τον Αναπτυξιακό Νόμο, που θα αφορά αυτές τις δραστηριότητες. Ταυτόχρονα με το Πρόγραμμα Στήριξης, με το Ταμείο Ανάκαμψης που δίνει χαμηλότοκα δάνεια σε κάθε μέγεθος επιχείρησης, αλλά και με το Ταμείο Επιχειρηματικότητας, προσπαθούμε να συμβάλλουμε ώστε οι εξαγωγικές επιχειρήσεις να λάβουν τη στήριξη και την επιδότηση που απαιτείται για να μπορέσουν να ενισχύσουν το εξαγωγικό τους προφίλ.
Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να διασφαλίσει το δικαίωμα των πολιτών στην αξιοπρεπή κατοικία. Τρέχει ήδη το «Σπίτι μου ΙΙ». Θα μας κάνετε έναν απολογισμό; Πλέον δικαιούχοι είναι και ΑμεΑ.
Το «Σπίτι μου ΙΙ» τρέχει πράγματι με μεγαλύτερη ταχύτητα από ό,τι το «Σπίτι μου Ι». Σήμερα έχουμε συνολικά κάλυψη του προγράμματος κατά 48,7%, με πάνω από 7.850 συμπολίτες μας να έχουν υπαχθεί στο πρόγραμμα. Συνολικά η αξία δανείων είναι στα 937 εκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα το οποίο έχει λάβει πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και είναι σχεδιασμένο να λήξει τον Ιούλιο του 2026, αλλά με την πορεία που τρέχει φαίνεται ότι θα κλείσει περί τα τέλη του ερχόμενου Νοεμβρίου. Αφορά ηλικίες έως 50 ετών και έχει διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα. Να σας μεταφέρω κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία: Το 58% των αιτήσεων αφορούν εισόδημα έως 24.000 ευρώ. Το 57% των ατόμων που έχουν υπαχθεί είναι πάνω από 37 ετών. Η μέση επιφάνεια των διαμερισμάτων/οικιών είναι τα 89 τετραγωνικά μέτρα, ενώ το μέσο εισόδημα είναι τα 21.000 ευρώ. Σε ό,τι αφορά την εμπορική αξία του διαμερίσματος/οικίας, βλέπουμε ότι ο μέσος όρος είναι τα 149.000 ευρώ.
Αν εξαιρέσουμε την Αττική και την Κεντρική Μακεδονία, πρωταθλήτρια στο «Σπίτι μου ΙΙ» έρχεται η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη με περίπου 600 υπαγωγές, δεύτερη η Θεσσαλία με 550 υπαγωγές και τρίτη η Δυτική Ελλάδα με 450 υπαγωγές. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι υπάρχει ενδιαφέρον και στην Περιφέρεια, γιατί Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. Αφορά όλους τους συμπολίτες μας, σε όλη την επικράτεια.
Το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» διευρύνθηκε ώστε να μπορέσουν οι συμπολίτες μας με αναπηρία να βρουν σπίτια, τα οποία καλύπτουν τις ανάγκες τους. Μάλιστα, μειώσαμε την ηλικία των κατοικιών για να μπορούν να βρουν σπίτια τα οποία έχουν κατασκευαστεί έως το 2020. Δηλαδή, σπίτια με καλύτερες προβλέψεις για άτομα με αναπηρία και για οικογένειες με τέκνα που έχουν αναπηρία. Επίσης, μεγαλώσαμε και τη διάρκεια του δικαιώματος των υπαγωγών στο πρόγραμμα, για να μην υπάρχει πρόβλημα λόγω των πιθανών καθυστερήσεων για την έκδοση των ηλεκτρονικών ταυτοτήτων και όλων των διαδικασιών για τη μεταβίβαση.
Θα υπάρχει νέος κύκλος του προγράμματος, το «Σπίτι μου ΙΙΙ»;
Είναι πολύ νωρίς για να το πούμε. Βλέπετε ότι η ανάγκη υπάρχει. Είδαμε το πρόγραμμα να σχολιάζεται πολύ από την αντιπολίτευση, η οποία προτιμά, αντί να φέρνει προτάσεις, να κρίνει αρνητικά προγράμματα που αφορούν την καθημερινότητα του πολίτη.
Ποια ανάσα έρχεται να δώσει στον πολίτη το πρόγραμμα «Κοινωνική Αντιπαροχή»;
Στο πρόγραμμα «Κοινωνική Αντιπαροχή» θα δίδεται δημόσια γη στον ιδιωτικό τομέα και το δημόσιο θα λαμβάνει σε αντιπαροχή ένα ποσοστό σε διαμερίσματα. Αυτά τα διαμερίσματα θα μισθώνονται με χαμηλό ενοίκιο σε ευάλωτους συμπολίτες μας, προκειμένου να βοηθηθούν στο θέμα της στέγασης. Είναι ένα πρόγραμμα το οποίο έχει έρθει από τη δική μας κυβέρνηση. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε τεχνική επεξεργασία για βελτίωση των όρων. Πολύ σύντομα γνωρίζω ότι το αρμόδιο Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας θα φέρει κάποιες τροποποιήσεις και θεωρώ ότι κι αυτό είναι ένα από τα προγράμματα που θα συμβάλουν στη στήριξη του στεγαστικού προβλήματος, που είναι προφανώς έντονο. Αυτό βέβαια δεν είναι καθαρά μια ελληνική υπόθεση – βλέπουμε ότι όλη η Ευρώπη αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα. Επιπλέον, στηρίζουμε τους ενοικιαστές με την πληρωμή ενός ενοικίου από τα 12.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε την παράταση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας κατά 18 μήνες, πέραν του 2026, προκειμένου να ολοκληρωθούν τα έργα. Είναι ορατός ο κίνδυνος να χαθούν χρήματα αν δεν δοθεί η παράταση;
Εμείς στην Ελλάδα δεν θα απολέσουμε πόρους, όπως το έχουμε κάνει και στο παρελθόν με το κλείσιμο, το 2023, του ΕΣΠΑ 14-20. Δεν έχουμε δικαίωμα να χάσουμε ούτε ένα ευρώ. Πορευόμαστε με ορόσημο το κλείσιμο του προγράμματος τον Αύγουστο του 2026 – αυτός είναι ο σχεδιασμός μας. Είμαστε πολύ κοντά στο να ολοκληρώσουμε το θέμα της αναθεώρησης και με το κλείσιμο της διαπραγμάτευσης αναθεώρησης να υποβάλουμε το 6ο αίτημα εντός του Ιουλίου, για 3,9 εκατομμύρια ευρώ.
Θα δείτε στα στατιστικά, τα οποία παρουσιάζονται όχι από εμάς, αλλά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις. Αυτό σημαίνει ότι, επειδή είμαστε στις πρώτες θέσεις και στο Ταμείο Ανάκαμψης και στο ΕΣΠΑ, κάτι κάνουμε σωστά. Έχοντας το μεγαλύτερο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων των τελευταίων 16 ετών, κάθε ευρώ συμβάλλει στην ανάπτυξη, τη μεγέθυνση της οικονομίας, στο να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και γενικότερα μας δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε ελκυστικό περιβάλλον για τους συμπολίτες μας που έφυγαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ώστε να επιστρέψουν. Μέσω των στατιστικών βλέπουμε ότι από τους 600.000 πολίτες που έφυγαν κατά τη διάρκεια της κρίσης, παραπάνω από 400.000 έχουν επιστρέψει. Πρόκειται για ένα πολύ θετικό μήνυμα – αποτέλεσμα της αναπτυξιακής πολιτικής αυτής της κυβέρνησης και του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ελληνική οικονομία και ψηφιακός εκσυγχρονισμός. Πόσο αλληλένδετα είναι σήμερα;
Η ψηφιακή μετάβαση έχει προχωρήσει στην Ελλάδα, έχει κάνει μεγάλα βήματα, όμως έχουμε δρόμο ακόμα. Όσο πιο ψηφιακό γίνεται το κράτος, παρατηρούμε ότι και τους πολίτες εξυπηρετεί, και την οικονομία στηρίζει. Μέσω της διασύνδεσης των POS με τις ταμιακές μηχανές προέκυψε ένα μέρισμα, το οποίο γύρισε πάλι στην κοινωνία. Γιατί υποχρέωση όλων μας είναι να πληρώνουμε τους φόρους και υποχρέωση της Πολιτείας είναι, όταν δημιουργείται αυτό το μέρισμα –το οποίο συνδέεται με την ψηφιακή λειτουργία του κράτους–, να το επιστρέφει.Παράδειγμα γι’ αυτό, οι πρόσφατες ανακοινώσεις για την επιστροφή 1,1 δισεκατομμυρίων ευρώ πάλι από το μέρισμα.
Φέτος συνεχίζουμε. Άλλωστε οι βασικοί πυλώνες του Ταμείου Ανάκαμψης και όλης της Εθνικής Στρατηγικής είναι η πράσινη μετάβαση, η ψηφιακή μετάβαση, η κατάρτιση των συμπολιτών μας σε νέες τεχνολογίες, αλλά και η στήριξη της ανταγωνιστικότητας μέσω της στήριξης των επιχειρήσεων. Αυτούς τους τέσσερις βασικούς πυλώνες ακολουθούμε πολύ πιστά από την έναρξη της διακυβέρνησης, το 2019, και έχουμε αποδείξει ότι αντιμετωπίσαμε πολλές κρίσεις με επιτυχία. Μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα δεν είναι η ίδια. Έχει ένα τεράστιο πρόγραμμα αμυντικής θωράκισης. Αυτό αποτελεί την καλύτερη εγγύηση για τη διασφάλιση των συμφερόντων της πατρίδας μας. Ταυτόχρονα μειώσαμε 70 φόρους. Είναι στο DNA μας η μείωση των φόρων. Μαζί με την ψηφιακή μετάβαση και τη διευκόλυνση των συμπολιτών μας ώστε να επιχειρήσουν πιο εύκολα, φτιάχνοντας ένα καλύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον, δημιουργούνται οι συνθήκες για τη μείωση του χρέους και τη βελτίωση της δημοσιονομικής εικόνας, γεγονός που μετουσιώνεται σε μια καλύτερη καθημερινότητα για τους πολίτες. Γιατί όταν η οικονομία πάει καλά, υπάρχει η δυνατότητα να στηριχθεί η κοινωνία και η επιχειρηματικότητα.
Θα σας πάω λίγο στο κομμάτι των νέων που θα ήθελαν να ασχοληθούν με τις επιχειρήσεις. Σας έχει τύχει να συναντήσετε κάποιον στον δρόμο, στην εκλογική περιφέρεια ή κατά τις περιοδείες σας σε όλη την Ελλάδα, και να σας ρωτήσει: «Ποια εφόδια μου δίνετε, κύριε Παπαθανάση, ώστε να ξεκινήσω σήμερα την επιχείρησή μου; Είμαι 25».
Εκλέγομαι στον Βόρειο Τομέα της Αθήνας αλλά κινούμαι σε όλη την πρωτεύουσα, και ο προβληματισμός αυτός για έναν νέο είναι κάτι που μας έχει απασχολήσει από πολύ νωρίς, γι’ αυτό και υπάρχουν συγκεκριμένα εργαλεία. Επειδή είστε γυναίκα δημοσιογράφος και επειδή η γυναικεία επιχειρηματικότητα είναι κάτι το οποίο επίσης μας απασχολεί, πέραν των προγραμμάτων που σας ανέφερα, δηλαδή της δυνατότητας για να στηριχθείτε για ένα καινοτόμο προϊόν, για μια εξαγωγική δραστηριότητα, υπάρχει το Ταμείο Μικροπιστώσεων, όπου στη γυναικεία επιχειρηματικότητα επιδοτούμε το 75% ενός δανείου. Υπάρχει και το Elevate Greece, όπου startups, δηλαδή νέοι που δημιούργησαν νέες και καινοτόμες επιχειρήσεις, έχουν λάβει στήριξη για να μπορέσουν να προωθήσουν το προϊόν ή την υπηρεσία τους. Και σε αυτές τις επιχειρήσεις –που έχουν υπερβεί τις 600– ηγούνται νέα παιδιά. Το πιο σημαντικό για τους νέους είναι το γεγονός ότι μειώνεται η ανεργία. Και όσο μειώνεται η ανεργία, δημιουργούνται οι συνθήκες ανταγωνισμού. Η αύξηση του μέσου μισθού στον ιδιωτικό τομέα δεν επιβάλλεται, όπως επιβάλλεται ο κατώτατος μισθός, που έχει φτάσει στα 880 ευρώ, αυξημένος κατά 35%. Αλλά στον ιδιωτικό τομέα, η αύξηση του μέσου μισθού –που θέλουμε μέχρι το 2027 να είναι στα 1.500 ευρώ, σήμερα είναι στα 1.350 ευρώ– γίνεται με συνθήκες στήριξης, ενίσχυσης και ανάπτυξης της οικονομίας. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Ο ανταγωνισμός αυξάνει τους μισθούς. Πιστεύουμε και είμαστε σίγουροι ότι το 2027 θα έχουμε πετύχει τον στόχο μας, δηλαδή τον κατώτατο μισθό στα 950 ευρώ. Άλλωστε σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται στην 11η θέση σχετικά με τον κατώτατο μισθό, ανάμεσα στις 22 ευρωπαϊκές χώρες.
Στις περιοδείες σας ανά την Ελλάδα, παίρνετε ανατροφοδότηση από τους πολίτες; Ποια ζητήματα μοιράζονται πιο συχνά μαζί σας;
Περπατώ πολύ συχνά τους 14 Δήμους του Βόρειου Τομέα της Αθήνας και παρατηρώ πως υπάρχουν διαφορετικές ανάγκες: άλλες ανάγκες έχει η Πεύκη, άλλες η Πεντέλη, άλλες ο Χολαργός, άλλες η Μεταμόρφωση και άλλες η Κηφισιά. Γι’ αυτό, λοιπόν, όσο πιο κοντά είμαστε στην κοινωνία και ακούμε τα προβλήματα και τους προβληματισμούς, τόσο μπορούμε να λαμβάνουμε καλύτερες αποφάσεις. Γιατί ο πολιτικός που είναι μακριά από την καθημερινότητα και τους πολίτες, δεν μπορεί να κατανοήσει πραγματικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Και εγώ ούτε είμαι, ούτε ήμουν, ούτε θα είμαι μακριά από την καθημερινότητα και τα προβλήματα των συμπολιτών μου.
Ο Νίκος Παπαθανάσης έχει ένα εξαιρετικά ευρύ χαρτοφυλάκιο, που απαιτεί συνεχείς συσκέψεις, επικοινωνίες με άλλα Υπουργεία, ταξίδια στο εξωτερικό, απανωτά τηλέφωνα και συναντήσεις. Αυτό που τον αποφορτίζει, όπως μας λέει, είναι οι περίπατοι τα κάπως πιο ξεκούραστα Σαββατοκύριακα. «Ο χρόνος είναι αμείλικτος και η δουλειά αρκετά σημαντική. Σίγουρα από το γραφείο μου βλέπω την πόλη και βιώνω τον παλμό της περπατώντας συχνά στο κέντρο. Η Αθήνα είναι πολύ ζωντανή και παρουσιάζει αύξηση του Τουρισμού, έχουμε τουρισμό και τους 12 μήνες του έτους».