Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Ανάπτυξης & Επενδύσεων, κ. Νίκου Παπαθανάση στο Αναπτυξιακό Συνέδριο για το ΝΕΟ ΕΣΠΑ 2021-2027 στην Καλαμάτα:
«Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ, αξιότιμε κ. Υπουργέ Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αξιότιμοι κύριοι Υφυπουργοί, κύριοι Γενικοί Γραμματείς, κύριοι Περιφερειάρχες, κύριοι Δήμαρχοι, κύριοι εκπρόσωποι Αυτοδιοίκησης, Φορέων, κυρίες και κύριοι.
Το 2019 για πρώτη φορά επίσημα η Ελληνική Πολιτεία έστρεψε την προσοχή της στο θέμα της απολιγνιτοποίησης, όταν ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε από το βήμα του ΟΗΕ τη δέσμευση της Ελληνικής Κυβέρνησης για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας μας σε μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία.
Το σχέδιο αυτό προβλέπει τη σταδιακή απόσυρση όλων των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2028 και παράλληλα τη σταδιακή παύση ως το 2029 της λειτουργίας των αυτόνομων θερμικών σταθμών που είναι εγκατεστημένοι στα νησιά και παράγουν ηλεκτρική ενέργεια χρησιμοποιώντας μαζούτ ή και ντίζελ.
Αυτό το χρονοδιάγραμμα, στην πραγματικότητα, έθεσε τις βάσεις για τον συντονισμένο και εξαιρετικά ορθολογικό σχεδιασμό που ακολούθησε. Σκοπός ήταν να αντιμετωπιστεί ένα χρόνιο πρόβλημα που άρχισε να γίνεται εμφανές πριν από περίπου μία δεκαετία και το οποίο είχε αφεθεί στην τύχη του με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις σε τοπικό επίπεδο αλλά και επιπτώσεις σε όλο το εύρος της ελληνικής οικονομίας.
Αυτή η δέσμευση του Πρωθυπουργού μας, μετουσιώθηκε αρχικά σε επίσημη εθνική πολιτική στόχευση μέσω του εθνικού σχεδίου ενέργειας και κλίματος και στη συνέχεια σε ένα ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης. Στο επίκεντρο του σχεδίου αυτού βρίσκονται οι περιοχές της χώρας που επηρεάζονται άμεσα από αυτή τη μετάβαση με απώτερο στόχο να προσδιοριστούν οι αναπτυξιακές στρατηγικές δυνατότητες που θα δώσουν νέα προοπτική στην οικονομία τους ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι όποιες αρνητικές επιπτώσεις.
Παράλληλα, δόθηκε έμφαση στον εντοπισμό και την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης προκειμένου ο εθνικός σχεδιασμός για την επόμενη μέρα των συγκεκριμένων περιοχών να γίνει όσο πιο άμεσα πράξη.
Προς αυτή την κατεύθυνση ένα από τα βασικά χρηματοδοτικά μέσα που πρόκειται να αξιοποιηθούν στο έπακρο από τη χώρα μας κατά τη νέα προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ ’21-’27 είναι οι πόροι ύψους 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχουν διασφαλιστεί μέσω της προετοιμασίας και της έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του προγράμματος δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης και των τριών εδαφικών σχεδίων που το συνοδεύουν.
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να επισημάνω ότι η διασφάλιση των 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ για την υλοποίηση έργων αποκλειστικά στις περιοχές της χώρας μας που επηρεάζονται πιο άμεσα από την ενεργειακή μετάβαση, κατέστη εφικτή ακριβώς επειδή ως κυβέρνηση δρομολογήσαμε αρχικά την έγκαιρη και επιστημονικά άρτια προετοιμασία του εθνικού σχεδίου δίκαιης μετάβασης.
Στη συνέχεια εκπονήσαμε ένα διακριτό πρόγραμμα δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης το οποίο απορρέει και τεκμηριώνεται για τις προγραμματικές του επιλογές από τα 3 εδαφικά σχέδια που το συνοδεύουν, τα οποία καλύπτουν γεωγραφικά τις περιοχές της δυτικής Μακεδονίας συνολικά, την ευρύτερη περιοχή της Μεγαλόπολης στην οποία συμπεριλαμβάνονται και οι δήμοι Τρίπολης, Οιχαλίας και Γορτυνίας αλλά και τις νησιωτικές περιφέρειες του βορείου Αιγαίου, του νοτίου Αιγαίου και της Κρήτης. Και εξειδικεύουν τις στρατηγικές επιλογές του εθνικού σχεδίου στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις αναπτυξιακές δυνατότητες της κάθε περιοχής.
Σε αυτό το πλαίσιο η στρατηγική και η αναπτυξιακή στόχευση των εδαφικών σχεδίων για την Περιφέρεια της δυτικής Μακεδονίας και την ευρύτερη περιοχή της Μεγαλόπολης προβλέπει τη μετατροπή τους σε εναλλακτικούς ενεργειακούς κόμβους και πόλους επιχειρηματικότητας, με την προσέλκυση επενδύσεων σε νέους και δυναμικούς τομείς εθνικής σημασίας.
Τέλος, για τις τρεις νησιώτικες Περιφέρειες, νησιωτικές Περιφέρειες, Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και της Κρήτης, βασική στρατηγική στόχευση είναι το «πρασίνισμα» των νησιών. Δηλαδή, η αύξηση της παραγωγής καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας. Ειδικότερα, την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων γύρω από την αλυσίδα αξίας αυτού που ονομάζουμε καθαρή ενέργεια. Τη μεταστροφή και περαιτέρω ανάπτυξη των δυο βασικών πυλώνων ανάπτυξης και μεγαλύτερων καταναλωτών ενέργειας των νησιωτικών οικονομιών, του τουρισμού και της γαλάζιας οικονομίας, προς πιο βιώσιμα και καινοτόμα μοντέλα ανάπτυξης.
Έχοντας ως βάση, λοιπόν, τη στρατηγική στόχευση των τριών εδαφικών σχεδίων ανά περιοχή, το πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης δομήθηκε σε πέντε βασικές προτεραιότητες.
Κάθε μια από αυτές καλύπτει με ολοκληρωμένο τρόπο τις βασικές αναπτυξιακές παραμέτρους που ορίζει ο κανονισμός του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και οι οποίοι αποτελούν εν γένει τους στόχους του νέου ΕΣΠΑ 21- 27.
Πιο συγκεκριμένα, οι πέντε προτεραιότητες είναι:
Η ενίσχυση και προώθηση της επιχειρηματικότητας.
Η ενεργειακή μετάβαση και η κλιματική ουδετερότητα.
Η αναπροσαρμογή των χρήσεων γης στα λιγνιτικάπεδία
Η προώθηση της κυκλικής οικονομίας.
Η δίκαιη εργασιακή μετάβαση.
Με άλλα λόγια αυτά που εκφράζουν και επιθυμούν οι τοπικές κοινωνίες.
Κλείνοντας, αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, θα ήθελα να σταθώ σε δυο θέματα. Πρώτον, τη δέσμευση όλων των στελεχών του υπουργείου Ανάπτυξης, των στελεχών της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και του ΕΣΠΑ, ότι θα δουλέψουμε σκληρά έτσι ώστε να τηρήσουμε όλα τα ορόσημα και να μην απωλέσουμε κανέναν πόρο που πρέπει να έρθει στην πατρίδα μας.
Θα ήθελα να εκφράσω από αυτό το βήμα τα συγχαρητήρια σε όλα τα στελέχη της ομάδας ΔΑΜ αλλά και τα στελέχη του υπουργείο που δούλεψαν για το ΕΣΠΑ.
Και να κλείσω λέγοντας ότι πριν από μια ώρα ανακοινώθηκε η έγκριση του πρώτου ευρωπαϊκού προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, το οποίο είναι το εθνικό μας πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης.
Με την ανακοίνωση αυτή εγκρίθηκαν και τα εδαφικά σχέδια. Τα σχέδια, δηλαδή, που θα δώσουν επιπρόσθετη στήριξη στις περιοχές αυτές που προανέφερα.
Δηλαδή, Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη, πέριξ δήμοι, Βόρειο- Νότιο Αιγαίο αλλά και Κρήτη. Με την πρόσθετη αυτή στήριξη θα προχωρήσουμε σε κοινοποίηση, έτσι ώστε αυτό το επιπρόσθετο 10% να μπει στο χάρτη Περιφερειακών ενισχύσεων και με την πιστοποίηση αυτού του γεγονότος θα εκκινήσει και ο νέος αναπτυξιακός νόμος.
Προγράμματα λοιπόν του νέου αναπτυξιακού νόμου και του σχεδίου δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης που θα ξεκινήσουν το ταχύτερο δυνατόν και ίσως τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο, θα σηματοδοτήσουν την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε αυτές τις περιοχές και κυρίως την υλοποίηση του οράματος του Πρωθυπουργού μας Κυριάκου Μητσοτάκη ότι η Ελλάδα ανεβαίνει και τις αξίζουν πολύ περισσότερα.
Ευχαριστώ πολύ. Να είστε όλοι καλά».